Getal & Ruimte (12e editie) - havo wiskunde B

'Gebroken vergelijkingen'.

havo wiskunde B 4.3 Gebroken vormen

Gebroken vergelijkingen (11)

opgave 1

Los exact op.

4p

a

\(\frac{x-6}{x+4}=\frac{8}{x}\)

LineairIsLineair (1)
005y - Gebroken vergelijkingen - basis - dynamic variables

a

Kruislings vermenigvuldigen geeft \(x(x-6)=8(x+4)\text{.}\)

1p

Haakjes uitwerken geeft \(x^2-14x-32=0\text{.}\)

1p

Som-productmethode geeft \((x-16)(x+2)=0\)
dus \(x=16∨x=-2\text{.}\)

1p

Beide oplossingen voldoen.

1p

3p

b

\(\frac{x+8}{x-5}=4\frac{1}{4}\)

LineairIsBreuk (2)
0065 - Gebroken vergelijkingen - basis - dynamic variables

b

Kruislings vermenigvuldigen (met \(4\frac{1}{4}=\frac{17}{4}\text{)}\) geeft \(4(x+8)=17(x-5)\text{.}\)

1p

\(4x+32=17x-85\) geeft \(x=9\text{.}\)

1p

De oplossing voldoet.

1p

3p

c

\(\frac{x}{x-7}=-\frac{2}{5}\)

LineairIsBreuk (1)
0066 - Gebroken vergelijkingen - basis - dynamic variables

c

Kruislings vermenigvuldigen geeft \(5x=-2(x-7)\text{.}\)

1p

\(5x=-2x+14\) geeft \(x=2\text{.}\)

1p

De oplossing voldoet.

1p

4p

d

\(\frac{x+9}{x-3}-2=5\)

LineairIsGeheelNaOptellen
0067 - Gebroken vergelijkingen - basis - dynamic variables

d

Aan beide kanten \(2\) optellen geeft \(\frac{x+9}{x-3}=7=\frac{7}{1}\text{.}\)

1p

Kruislings vermenigvuldigen geeft \(x+9=7(x-3)\text{.}\)

1p

\(x+9=7x-21\) geeft \(x=5\text{.}\)

1p

De oplossing voldoet.

1p

opgave 2

Los exact op.

3p

a

\(\frac{q^2+7q-8}{q^2-64}=0\)

KwadratischIsNul
0068 - Gebroken vergelijkingen - basis - dynamic variables

a

\({A \over B}=0\) geeft \(A=0\) dus \(q^2+7q-8=0\text{.}\)

1p

Som-productmethode geeft \((q+8)(q-1)=0\) dus \(q=-8∨q=1\text{.}\)

1p

\(q=1\) voldoet, \(q=-8\) voldoet niet.

1p

3p

b

\(\frac{x^2-3x-18}{x-6}=-4\)

KwadratischIsGeheel
0069 - Gebroken vergelijkingen - basis - dynamic variables

b

Kruislings vermenigvuldigen geeft \(x^2-3x-18=-4(x-6)\) ofwel \(x^2+x-42=0\text{.}\)

1p

Som-productmethode geeft \((x-6)(x+7)=0\) dus \(x=6∨x=-7\text{.}\)

1p

\(x=-7\) voldoet, \(x=6\) voldoet niet.

1p

4p

c

\(\frac{t+4}{t-5}=\frac{t-3}{t+1}\)

LineairIsLineair (2)
006b - Gebroken vergelijkingen - basis - dynamic variables

c

Kruislings vermenigvuldigen geeft \((t+4)(t+1)=(t-5)(t-3)\text{.}\)

1p

Haakjes uitwerken geeft \(t^2+5t+4=t^2-8t+15\) en dus \(13t-11=0\text{.}\)

1p

Balansmethode geeft \(t=\frac{11}{13}\text{.}\)

1p

De oplossing voldoet.

1p

4p

d

\(\frac{q-5}{q+3}=\frac{q-1}{3q-3}\)

LineairIsLineair (3)
006c - Gebroken vergelijkingen - basis - dynamic variables

d

Kruislings vermenigvuldigen geeft \((q-5)(3q-3)=(q+3)(q-1)\text{.}\)

1p

Haakjes uitwerken geeft \(3q^2-18q+15=q^2+2q-3\) en dus \(2q^2-20q+18=0\text{.}\)

1p

Som-productmethode geeft \((q-1)(q-9)=0\)
dus \(q=1∨q=9\text{.}\)

1p

\(q=1\) voldoet niet, \(q=9\) voldoet.

1p

opgave 3

Los exact op.

4p

a

\(\frac{3t+1}{t+5}=\frac{t+1}{2t+1}\)

LineairIsLineair (4)
006d - Gebroken vergelijkingen - basis - dynamic variables

a

Kruislings vermenigvuldigen geeft \((3t+1)(2t+1)=(t+5)(t+1)\text{.}\)

1p

Haakjes uitwerken geeft \(6t^2+5t+1=t^2+6t+5\) en dus \(5t^2-t-4=0\text{.}\)

1p

De discriminant is \(D=(-1)^2-4⋅5⋅-4=81\text{,}\) dus de \(a\kern{-.8pt}b\kern{-.8pt}c\text{-}\)formule geeft \(t=-\frac{4}{5}∨t=1\text{.}\)

1p

Beide oplossingen voldoen.

1p

4p

b

\(\frac{x^2-6x}{x-4}=\frac{-7x+20}{x-4}\)

GelijkeNoemers
006k - Gebroken vergelijkingen - basis - dynamic variables

b

Gelijke noemers, dan ook de tellers gelijk maken geeft \(x^2-6x=-7x+20\text{.}\)

1p

Het rechterlid \(0\) maken geeft \(x^2+x-20=0\text{.}\)

1p

Som-productmethode geeft \((x-4)(x+5)=0\) dus \(x=4∨x=-5\text{.}\)

1p

\(x=4\) voldoet niet, \(x=-5\) voldoet.

1p

4p

c

\(\frac{t-1}{t^2-8t}=\frac{t-1}{-7t+72}\)

GelijkeTellers
006l - Gebroken vergelijkingen - basis - dynamic variables

c

Gelijke tellers, dan ook de noemers gelijk maken geeft \(t^2-8t=-7t+72\text{.}\)

1p

Het rechterlid \(0\) maken geeft \(t^2-t-72=0\text{.}\)
Som-productmethode geeft \((t-9)(t+8)=0\) dus \(t=9∨t=-8\text{.}\)

1p

Maar er is ook een oplossing wanneer de teller \(0\) is, dus wanneer \(t-1=0\text{.}\) Dit geeft \(t=1\text{.}\)

1p

Alle 3 oplossingen voldoen.

1p

"