Getal & Ruimte (12e editie) - havo wiskunde B

'Standaardfuncties en transformaties'.

havo wiskunde B 4.3 Gebroken vormen

Standaardfuncties en transformaties (1)

opgave 1

4p

Gegeven is de functie \(f(x)={1 \over 2x}\text{.}\)
Hoe ontstaat de grafiek van \(f\) uit de standaardgrafiek van \(y={1 \over x}\text{?}\)
Vermeld ook het domein, het bereik en de formules van de horizontale en verticale asymptoot van \(f\text{.}\)

Gebroken
00ez - Standaardfuncties en transformaties - basis - eind

\(y={1 \over x}\)
\(\downarrow \text{verm. x-as, }2\)
\(y=2⋅({1 \over x})={2 \over x}\)

1p

\(\downarrow \text{verm. y-as, }\frac{1}{4}\)
\(f(x)={2 \over (4x)}={1 \over 2x}\)

1p

\(D_f=\R \begin{Bmatrix}0\end{Bmatrix}\) en \(B_f=\R \begin{Bmatrix}0\end{Bmatrix}\)
\(\downarrow \text{verm. x-as, }2\)
\(D_f=\R \begin{Bmatrix}0\end{Bmatrix}\) en \(B_f=\R \begin{Bmatrix}0\end{Bmatrix}\)
\(\downarrow \text{verm. y-as, }\frac{1}{4}\)
\(D_f=\R \begin{Bmatrix}0\end{Bmatrix}\) en \(B_f=\R \begin{Bmatrix}0\end{Bmatrix}\)

1p

Asymptoten \(x=0\) en \(y=0\)
\(\downarrow \text{verm. x-as, }2\)
Asymptoten \(x=0\) en \(y=0\)
\(\downarrow \text{verm. y-as, }\frac{1}{4}\)
Asymptoten \(x=0\) en \(y=0\)

1p

havo wiskunde B 5.2 Grafieken van machtsfuncties veranderen

Standaardfuncties en transformaties (1)

opgave 1

4p

Gegeven is de functie \(f(x)=3(x+1)^5+5\text{.}\)
Hoe ontstaat de grafiek van \(f\) uit de standaardgrafiek van \(y=x^5\text{?}\)
Vermeld ook het domein, het bereik en de coördinaten van het punt van symmetrie van \(f\text{.}\)

Macht
00f3 - Standaardfuncties en transformaties - basis - basis

\(y=x^5\)
\(\downarrow \text{verm. x-as, }3\)
\(y=3⋅(x^5)=3x^5\)

1p

\(\downarrow \text{translatie}(-1, 5)\)
\(f(x)=3(x+1)^5+5=3(x+1)^5+5\)

1p

\(D_f=\R \) en \(B_f=\R \)
\(\downarrow \text{verm. x-as, }3\)
\(D_f=\R \) en \(B_f=\R \)
\(\downarrow \text{translatie}(-1, 5)\)
\(D_f=\R \) en \(B_f=\R \)

1p

Punt van symmetrie\((0, 0)\)
\(\downarrow \text{verm. x-as, }3\)
Punt van symmetrie\((0, 0)\)
\(\downarrow \text{translatie}(-1, 5)\)
Punt van symmetrie\((-1, 5)\)

1p

havo wiskunde B 5.3 Wortelfuncties

Standaardfuncties en transformaties (1)

opgave 1

4p

Gegeven is de functie \(f(x)=-5\sqrt{x-3}+1\text{.}\)
Hoe ontstaat de grafiek van \(f\) uit de standaardgrafiek van \(y=\sqrt{x}\text{?}\)
Vermeld ook het domein, het bereik en de coördinaten van het randpunt van \(f\text{.}\)

Wortel
00f5 - Standaardfuncties en transformaties - basis - midden

\(y=\sqrt{x}\)
\(\downarrow \text{verm. x-as, }-5\)
\(y=-5⋅\sqrt{x}=-5\sqrt{x}\)

1p

\(\downarrow \text{translatie}(3, 1)\)
\(f(x)=-5\sqrt{(x-3)}+1=-5\sqrt{x-3}+1\)

1p

\(D_f=[0, \rightarrow ⟩\) en \(B_f=[0, \rightarrow ⟩\)
\(\downarrow \text{verm. x-as, }-5\)
\(D_f=[0, \rightarrow ⟩\) en \(B_f=⟨\leftarrow , 0]\)
\(\downarrow \text{translatie}(3, 1)\)
\(D_f=[3, \rightarrow ⟩\) en \(B_f=⟨\leftarrow , 1]\)

1p

Randpunt \((0, 0)\)
\(\downarrow \text{verm. x-as, }-5\)
Randpunt \((0, 0)\)
\(\downarrow \text{translatie}(3, 1)\)
Randpunt \((3, 1)\)

1p

havo wiskunde B 5.4 Exponentiële functies

Standaardfuncties en transformaties (1)

opgave 1

4p

Gegeven is de functie \(f(x)=2⋅4^{-3x}\text{.}\)
Hoe ontstaat de grafiek van \(f\) uit de standaardgrafiek van \(y=4^x\text{?}\)
Vermeld ook het domein, het bereik en de formule van de horizontale asymptoot van \(f\text{.}\)

Exponentieel
00ee - Standaardfuncties en transformaties - basis - midden

\(y=4^x\)
\(\downarrow \text{verm. x-as, }2\)
\(y=2⋅(4^x)=2⋅4^x\)

1p

\(\downarrow \text{verm. y-as, }-\frac{1}{3}\)
\(f(x)=2⋅4^{(-3x)}=2⋅4^{-3x}\)

1p

\(D_f=\R \) en \(B_f=⟨0, \rightarrow ⟩\)
\(\downarrow \text{verm. x-as, }2\)
\(D_f=\R \) en \(B_f=⟨0, \rightarrow ⟩\)
\(\downarrow \text{verm. y-as, }-\frac{1}{3}\)
\(D_f=\R \) en \(B_f=⟨0, \rightarrow ⟩\)

1p

Asymptoot \(y=0\)
\(\downarrow \text{verm. x-as, }2\)
Asymptoot \(y=0\)
\(\downarrow \text{verm. y-as, }-\frac{1}{3}\)
Asymptoot \(y=0\)

1p

havo wiskunde B 5.5 Logaritmen

Standaardfuncties en transformaties (1)

opgave 1

4p

Gegeven is de functie \(f(x)=-4⋅{}^{\frac{1}{5}}\!\log(x+1)-3\text{.}\)
Hoe ontstaat de grafiek van \(f\) uit de standaardgrafiek van \(y={}^{\frac{1}{5}}\!\log(x)\text{?}\)
Vermeld ook het domein, het bereik en de formule van de verticale asymptoot van \(f\text{.}\)

Logaritme
00f1 - Standaardfuncties en transformaties - basis - midden

\(y={}^{\frac{1}{5}}\!\log(x)\)
\(\downarrow \text{verm. x-as, }-4\)
\(y=-4⋅{}^{\frac{1}{5}}\!\log(x)=-4⋅{}^{\frac{1}{5}}\!\log(x)\)

1p

\(\downarrow \text{translatie}(-1, -3)\)
\(f(x)=-4⋅{}^{\frac{1}{5}}\!\log((x+1))-3=-4⋅{}^{\frac{1}{5}}\!\log(x+1)-3\)

1p

\(D_f=⟨0, \rightarrow ⟩\) en \(B_f=\R \)
\(\downarrow \text{verm. x-as, }-4\)
\(D_f=⟨0, \rightarrow ⟩\) en \(B_f=\R \)
\(\downarrow \text{translatie}(-1, -3)\)
\(D_f=⟨-1, \rightarrow ⟩\) en \(B_f=\R \)

1p

Asymptoot \(x=0\)
\(\downarrow \text{verm. x-as, }-4\)
Asymptoot \(x=0\)
\(\downarrow \text{translatie}(-1, -3)\)
Asymptoot \(x=-1\)

1p

havo wiskunde B 8.2 Sinusoïden

Standaardfuncties en transformaties (1)

opgave 1

4p

Gegeven is de functie \(f(x)=-3\sin(x-5)-2\text{.}\)
Hoe ontstaat de grafiek van \(f\) uit de standaardgrafiek van \(y=\sin(x)\text{?}\)
Vermeld ook het domein, het bereik en de formule van de evenwichtsstand van \(f\text{.}\)

Gonio
00f7 - Standaardfuncties en transformaties - basis - eind

\(y=\sin(x)\)
\(\downarrow \text{verm. x-as, }-3\)
\(y=-3⋅\sin(x)=-3\sin(x)\)

1p

\(\downarrow \text{translatie}(5, -2)\)
\(f(x)=-3\sin((x-5))-2=-3\sin(x-5)-2\)

1p

\(D_f=\R \) en \(B_f=[-1, 1]\)
\(\downarrow \text{verm. x-as, }-3\)
\(D_f=\R \) en \(B_f=[-3, 3]\)
\(\downarrow \text{translatie}(5, -2)\)
\(D_f=\R \) en \(B_f=[-5, 1]\)

1p

Evenwichtsstand \(y=0\)
\(\downarrow \text{verm. x-as, }-3\)
Evenwichtsstand \(y=0\)
\(\downarrow \text{translatie}(5, -2)\)
Evenwichtsstand \(y=-2\)

1p

havo wiskunde B 9.3 Rekenregels voor logaritmen

Standaardfuncties en transformaties (2)

opgave 1

Gegeven is de functie \(f(x)={}^{2}\!\log(x)\text{.}\)

3p

Welke vermenigvuldiging ten opzichte van de \(y\text{-}\)as levert bij de grafiek van \(f\) dezelfde beeldgrafiek op als de translatie \((0, -5)\text{?}\)

Symmetrie (1)
00nc - Standaardfuncties en transformaties - basis - midden

\(f(x)={}^{2}\!\log(x)\)
\(\downarrow \text{translatie}(0, -5)\)
\(y={}^{2}\!\log(x)-5\)

1p

Er geldt
\(y={}^{2}\!\log(x)-5\)
\(\text{ }={}^{2}\!\log(x)-{}^{2}\!\log(2^5)\)
\(\text{ }={}^{2}\!\log(x)-{}^{2}\!\log(32)\)
\(\text{ }={}^{2}\!\log(\frac{1}{32}⋅x)\text{.}\)

1p

Dus de vermenigvuldiging ten opzichte van de \(y\text{-}\)as met \(32\text{.}\)

1p

opgave 2

Gegeven is de functie \(f(x)=3^x\text{.}\)

3p

Welke translatie levert bij de grafiek van \(f\) dezelfde beeldgrafiek op als de vermenigvulding ten opzichte van de \(x\text{-}\)as met \(243\text{?}\)

Symmetrie (2)
00nd - Standaardfuncties en transformaties - basis - eind

\(f(x)=3^x\)
\(\downarrow \text{verm. x-as, }243\)
\(y=243⋅3^x\)

1p

Er geldt
\(y=243⋅3^x\)
\(\text{ }=3^5⋅3^x\)
\(\text{ }=3^{x+5}\text{.}\)

1p

Dus de translatie \((-5, 0)\text{.}\)

1p

"